"Mô hình bán hàng đa cấp tại Việt Nam đang biến tướng"
“Tôi cho rằng mô hình kinh
doanh đa cấp hiện nay ở Việt Nam trong nhiều trường hợp đang bị biến
tướng và bị lợi dụng. Vì vậy cần lập lại trật tự, kỷ cương trong
lĩnh vực này”, Tổng thư kí Hội tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng VN nói.
Thời gian gần đây, dư luận đang
“nóng” trước thông tin phản ánh về nhiều hãng đa cấp tại Việt Nam đang có những
mặt tiêu cực. Đặc biệt, nhiều người quan tâm đến câu chuyện của một hãng đa cấp
lớn hoạt động trong nước bị tố bán sản phẩm thực phẩm chức năng gây hại cho sức
khoẻ.
Điều mấu chốt trong câu chuyện là
người tiêu dùng bức xúc vì bị người bán hàng quảng cáo phóng đại công năng của
thực phẩm chức năng như loại thần dược chữa bách bệnh. Để có cái nhìn thấu đáo
về sự việc này, phóng viên báo điện từ Dân trí đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn
Mạnh Hùng - Tổng thư kí Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ Người tiêu dùng VN.
Thưa ông Nguyễn Mạnh Hùng, ông có
đánh giá như thế nào về sự việc người tiêu dùng “tố” thực phẩm chức năng của
hãng đa cấp gây hại cho sức khoẻ trong thời gian vừa qua ?
Luật An toàn thực phẩm đã
quy định việc ghi nhãn đối với thực phẩm chức năng không được thể
hiện dưới bất kỳ hình thức nào về tác dụng thay thế thuốc chữa
bệnh. Được cung cấp thông tin chính xác về hàng hóa là một trong các
quyền của người tiêu dùng theo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng.
Nhãn hàng hóa hoặc quảng
cáo là các kênh thông tin mà tổ chức, cá nhân kinh doanh cung cấp cho
người tiêu dùng. Vì vậy việc quảng cáo phóng đại công dụng của thực
phẩm chức năng như một loại thần dược chữa bách bệnh là trái với
quy định của Luật An toàn thực phẩm và Luật Bảo vệ quyền lợi người
tiêu dùng.
Trong trường hợp sản phẩm
thực phẩm chức năng đó gây hại cho sức khỏe thì vấn đề càng trở nên
nghiêm trọng. Tuy nhiên cần có nghiên cứu, đánh giá, kết luận của cơ
quan có thẩm quyền.
Lấy ví dụ một mô hình đa cấp lớn ở
Việt Nam là Amway, Công ty này hiện có hơn 300.000 nhà phân phối (tức người bán
hàng) tham gia vào mạng lưới. Đặc biệt, số người này đều không có kiến thức về
dinh dưỡng và y tế. Theo ý kiến của ông, cần một sự huấn luyện và kiểm tra chặt
chẽ đối với những người bán sản phẩm thực phẩm chức năng để bảo vệ người tiêu
dùng hay không ?
Mô hình bán hàng đa cấp trong
nhiều trường hợp đã bị biến tướng, người kinh doanh có lợi nhưng
người tiêu dùng thì bị thiệt. Chi phí qua nhiều tầng nấc trung gian
cuối cùng đều tính vào giá bán sản phẩm, là gánh nặng đổ lên đầu
người tiêu dùng.
Vấn đề còn ở chỗ, đối với
nhà phân phối hay người bán hàng, thu nhập tỷ lệ thuận với doanh số
bán ra. Vì vậy việc nói quá công dụng của sản phẩm nhằm bán được
càng nhiều càng tốt là điều dễ xảy ra. Thậm chí dùng ảnh hưởng
mối quan hệ để bán hàng. Với chính sách như vậy, khó có thể kiểm
soát hàng trăm ngàn nhà phân phối của mạng lưới bán hàng. Nếu người
bán hàng không có kiến thức mà đi giới thiệu thực phẩm chức năng
lại nói quá công dụng của nó như một loại thuốc thì rõ ràng đã
cung cấp thông tin sai lệch về sản phẩm cho người tiêu dùng.
Tôi cho rằng việc huấn luyện,
kiểm tra người bán hàng đa cấp là cần thiết. Tôi cũng đã có dịp chứng
kiến một buổi huấn luyện bán hàng đa cấp của một công ty. Ở đấy
chủ yếu họ huấn luyện cách tiếp thị để bán hàng.
Theo đánh giá của hầu hết thị trường
Việt Nam, người tiêu dùng không mấy mặn mà với việc mua sản phẩm của các Công
ty Đa Cấp, một số khá cực đoan còn tẩy chay với đa cấp. Ông có thể đưa ra phân
tích giải thích tâm lý này của người tiêu dùng Việt?
Tôi cho rằng việc người tiêu
dùng không mấy mặn mà với việc mua sản phẩm của các công ty đa cấp
vì họ đã phải trả giá quá đắt cho một sản phẩm mà chất lượng
không như quảng cáo.
Đây là hậu quả tất yếu đối
với những công ty nào kinh doanh không lành mạnh, lợi dụng hình thức
bán hàng đa cấp để hưởng lợi một cách không chính đáng. Là một bệnh
nhân hoặc người thân bị mắc bệnh, nhất là những bệnh hiểm nghèo, khi
đã ở vào tình thế “có bệnh thì vái tứ phương”, nghe quảng cáo tác
dụng của sản phẩm như một loại thần dược thì dễ dàng tìm mua. Nhưng
từ bài học của những người “tiền mất tật mang” thì việc nhiều
người thiếu mặn mà cũng là điều dễ hiểu.
Với cương vị là Tổng thư kí Hội
Tiêu chuẩn và Bảo vệ Người tiêu dùng VN, ông có lời khuyên nào dành cho những
người sử dụng thực phẩm chức năng?
Không ai phủ nhận tác dụng
của thực phẩm chức năng trong việc hỗ trợ chức năng của cơ thể con
người, tăng sức đề kháng, giảm nguy cơ mắc bệnh. Chính vì vậy không
riêng gì Việt Nam, trong khoảng trên 20 năm trở lại đây, trên thế giới,
đặc biệt Mỹ, EU, Nhật, thị trường thực phẩm chức năng phát triển
mạnh mẽ.
Còn ở Việt Nam tuy chậm hơn
thế giới nhưng trong khoảng hơn 10 năm gần đây thực phẩm chức năng đã
có lúc bùng nổ. Việc đưa ra lời khuyên cho những người sử dụng thực
phẩm chức năng xin dành cho Bác sỹ là người có chuyên môn.
Tuy nhiên, từ những vụ khiếu
nại của người tiêu dùng gửi đến Hội, tôi chỉ có thể đưa ra lời
khuyên không nên quá lạm dụng thực phẩm chức năng. Khi cần sử dụng nên
có sự tư vấn của Bác sỹ.
Ông có nhận xét, đánh giá gì về
mô hình kinh doanh đa cấp nói chung đang tồn tại ở Việt Nam?
Tôi cho rằng mô hình kinh doanh
đa cấp hiện nay ở Việt Nam trong nhiều trường hợp đang bị biến tướng
và bị lợi dụng. Vì vậy cần lập lại trật tự, kỷ cương trong lĩnh
vực này.
Xin cám ơn ông !
Bình luận trên Facebook 0 nhận xét